C Vitamini

Taze meyve ve sebzelerde bulunan temel bir besin maddesi olan C vitamini (askorbik asit), insan plazmasındaki suda çözünen en etkili antioksidandır. C vitamininin bakteri ve virüslerin neden olduğu enfeksiyonları hafifletebileceği veya önleyebileceği bilinmektedir. [1-2]

C vitamini uzun yıllardır araştırılmaktadır ve kemikte kan damarları, kıkırdak, kas ve kolajen oluşumunda yer alan ve iyileşme süreci için hayati önem taşıyan önemli bir vitamindir. Bir antioksidan olarak vitamin, hücrelerin kimyasal serbest radikallerin neden olduğu hasarlardan korunmasına yardımcı olabilir. Bu kimyasalların kalp hastalığı, kanser ve diğer hastalıklara katkıda bulunduğu düşünülmektedir. C vitamini, endotel disfonksiyonunun azaltılması, hipertansiyonun yönetilmesi, kardiyovasküler hastalık riskinin azaltılması, felç, belirli kanser türleri, diyabet, gut ve hatta muhtemelen Alzheimer hastalığının önlenmesinde rol alabilir. [7]

Soğuk algınlığı terimi, kesin olarak tanımlanmış herhangi bir hastalığı anlatmaz, ancak "soğuk algınlığı" olarak adlandırılan semptomlara herkes aşinadır. [3] Tipik olarak semptomlar burun akıntısı, boğaz ağrısı, öksürük, ateşli veya ateşsizdir. Küçük çocuklar yılda 5-6 kez soğuk algınlığı geçirir ve insidans yaşla birlikte azalır, yaşlı insanlar yılda ortalama bir kez nezle olur. [4] C vitamininin terapötik dozları (0.2 g/gün veya daha fazla) soğuk algınlığının süresini kısaltabilir [1], göğüs ağrısını, ateşi ve titremeyi hafifletebilir. [8] C vitamininin eksikliğinde vücut enfeksiyonlara (özellikle üst solunum yolu enfeksiyonu) daha yatkın olur. [5]

C vitamini eksikliğinde kansızlık, ciltte morarma, diş eti kanaması görülebilir. Ayrıca bilindiği üzere C vitamini eksikliği skorbüte neden olur. [5] Klinik skorbüt, plazma konsantrasyonu 11 µmol/L'nin altına düştüğünde ortaya çıkabilir, bu da günde 0,01 g'dan daha az bir alıma karşılık gelir. [6]

Meyve ve sebzeler en iyi C vitamini kaynaklarıdır. Kırmızı ve yeşil biber, kivi, brokoli, çilek, brüksel lahanası ve kavun bunlardan bazılarıdır. Günde beş farklı porsiyon meyve ve sebze tüketmek 200 mg'dan fazla C vitamini sağlayabilir. [9]

Günlük alınması gereken C vitamini miktarı yetişkin erkeklerde 90 mg, kadınlarda ise 75 mg’dir. Gebelikte ve emzirme döneminde ihtiyaç artmaktadır. Bebeklerde 1 yaşa kadar 40-50 mg yeterlidir. [10]

1. Hemilä, H. (2017). Vitamin C and infections. Nutrients, 9(4), 339.
2. Segal, A.W. How neutrophils kill microbes. Annu. Rev. Immunol. 2005, 23, 197–223.
3. Eccles, R. Is the common cold a clinical entity or a cultural concept? Rhinology 2013, 51, 3–8.
4. Monto, A.S.; Ullman, B.M. Acute respiratory illness in an American community: The Tecumseh Study. JAMA 1974, 227, 164–169.
5. Hess, AF Diyet, beslenme ve enfeksiyon. İngilizce J.Med. 1932 , 207 , 637–648.